Šta je ekologija?

Ekologija je nauka o odnosu između živih organizama, uključujući ljude, i njihovog fizičkog okruženja; Ona nastoji razumjeti vitalne veze između biljaka, životinja i svijeta oko njih. Ekologija također pruža informacije o prednostima ekosistema i o tome kako možemo koristiti Zemljine resurse na način koji čuva okoliš za buduće generacije.

Ekolozi proučavaju ove odnose između organizama i staništa svih veličina, od mikroskopskih bakterija u akvariju do složenih interakcija između hiljada biljaka, životinja i drugih zajednica u pustinji.

Ekolozi takođe proučavaju različite vrste okruženja. Na primjer, mogu proučavati mikroorganizme u tlu ispod naših nogu, kao i biljke i životinje u tropskim šumama ili okeanima.

Uloga ekologije u našim životima

Različita polja ekologije, kao što su ekologija mora, ekologija vegetacije i statistička ekologija, pružaju nam informacije koje nam pomažu da bolje razumijemo svijet oko nas. Ove informacije nam mogu pomoći da poboljšamo životnu sredinu, upravljamo prirodnim resursima i zaštitimo zdravlje ljudi. U nastavku su neki primjeri kako su istraživanja okoliša imala pozitivan utjecaj na naše živote.

Poboljšanje životne sredine

Zagađenje od deterdženata i đubriva Tokom 1960-ih godina, studije životne sredine su identifikovale dva glavna uzroka lošeg kvaliteta vode u jezerima i rekama: fosfor i azot, koji su bili prisutni u velikim količinama u prašcima za pranje veša i veštačkim đubrivima. Nakon ovih otkrića, građani su mogli poduzeti korake da obnove svoja jezera i rijeke, od kojih su mnoga ponovo postala popularna mjesta za ribolov i kupanje.

Zdravstveni

Zdravstveni sistemi za prečišćavanje prirodne vode Ekolozi su otkrili da močvare i bare filtriraju toksine i druge zagađivače iz vode. Kompanije mogu iskoristiti prednosti ovog prirodnog sistema prečišćavanja kako bi smanjile opterećenje postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda. Očuvanjem ovih ekosistema možemo smanjiti potrebu za izgradnjom novih postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda.

Biomedicinski doprinos

iljke i životinje proizvode hemikalije koje ih štite od predatora i bolesti. Neki od ovih hemijskih spojeva se koriste u medicini. Na primjer, pacifička tisa proizvodi supstancu koja se koristi u liječenju raka, a tvar iz hemolimfe rakova potkovica koristi se u terapiji leukemije.

Ekologija u Srbiji

Evropska komisija ističe da Srbija kasni sa prilagođavanjem industrije ekološkim standardima EU. Implementacija Direktive o industrijskim emisijama i Nacionalnog plana za smanjenje emisija (NERP) još nije završena.

Izveštaj iz 2020. pokazao je da TE Kostolac B, najveći izvor emisija sumpor-dioksida u Evropi, radi sa nepravilnostima. Iako sistem za odsumporavanje postoji od 2017, postrojenje nema dozvolu za rad i funkcionisalo je samo tri meseca. EPS-ove termoelektrane ispuštaju preko 300.000 tona sumpor-dioksida godišnje, dok je dozvoljeni limit 54.000 tona.

Zagađenje vazduha i energetsko siromaštvo

Termoelektrane i domaćinstva sa niskom energetskom efikasnošću glavni su zagađivači vazduha. U 2020. godini, u 15 gradova Srbije zagađenje je bilo prekomerno. Preko milion domaćinstava živi u energetskom siromaštvu, dok lokalni planovi kvaliteta vazduha često nisu primenjeni ili sadrže nepotpune podatke.

Vodeni resursi i otpadne vode

Srbija nema ključne strategije za upravljanje vodnim resursima i zaštitu od zagađenja. Industrijske i komunalne otpadne vode ugrožavaju rečne tokove, a samo 60% stanovništva je povezano na kanalizaciju, dok se svega 15% otpadnih voda prečišćava.

Upravljanje otpadom

Nova strategija upravljanja otpadom još nije usvojena. EU procenjuje stopu reciklaže otpada u Srbiji na samo 3% u 2020, dok domaći podaci navode 15,7%. Iako su pokrenuti projekti modernizacije, tri četvrtine otpada i dalje završava na nelegalnim deponijama.

Očuvanje biodiverziteta

Srbija je zabranila izgradnju malih hidroelektrana u zaštićenim područjima, ali zaštita ekoloških zona i dalje nije potpuna. Problemi poput ilegalne seče šuma i krivolova zahtevaju hitne mere.

Buka i klimatske promene

Usvojen je Zakon o zaštiti od buke, ali je potrebna dalja regulacija. Srbija je donela Zakon o klimatskim promenama, ali još uvek odlaže donošenje konkretnih mera za smanjenje zavisnosti od uglja i prelazak na održive izvore energije.

Zaključak

Srbija se suočava s ozbiljnim ekološkim izazovima. Potrebne su hitne mere za smanjenje emisija, modernizaciju postrojenja za prečišćavanje voda i usklađivanje upravljanja otpadom sa evropskim standardima.